De eerste periode van je zwangerschap is vaak een onzekere tijd: Het is vooral afwachten tot het moment is gekomen om een eerste echo te laten maken. Het kan toch gebeuren dat je klachten van bloedverlies of buikpijn krijgt. Dit kan op een miskraam duiden.
Een miskraam is spontane verlies van een vroege zwangerschap. In Nederland wordt gesproken van een miskraam tot  16 weken.
Een eerste miskraam is geen reden voor nader onderzoek. Het wordt geadviseerd pas na meerdere miskramen. Ook dan levert het bij grotendeels van de vrouwen bijna nooit een duidelijke verklaring voor de miskramen op.

Oorzaak

Een miskraam is het verlies van een niet-levensvatbare vrucht. De oorzaak hiervan is bijna altijd een aanlegstoornis die meestal veroorzaakt wordt door een chromosoomafwijking bij de bevruchting . Het vrucht is dan niet levensvaatbaar en door de natuur afgestoten wordt. Een van de eerste verschijnselen is meestal vaginaal bloedverlies. Men spreekt dan van een dreigende miskraam. Niet altijd is bloedverlies een teken van miskraam. Slechts in de helft van de gevallen is er werkelijk sprake van een miskraam. In de overige gevallen heeft het bloedverlies een andere oorzaak.  Naast bloedverlies bij een miskraam zijn er ook vaak klachten van menstruatieachtige pijn in de onderbuik. Zwangerschapsverschijnselen zoals gespannen borsten en ochtendmisselijkheid nemen soms af vlak voor een miskraam.

De oorzaken van vaginale bloedverlies

Bloedverlies kan een onschuldige oorzak hebben. Een voorkomende voorbeeld hiervan vroeg in de zwangerschap is de ingroei (innesteling) van de bevruchte eicel in de baarmoeder. Ook kunnen afwijkingen aan de baarmoedermond (zoals een poliep of ontsteking) leiden tot bloedverlies zonder dat dit de zwangerschap beïnvloedt. Deze vorm van bloedverlies zie je vaak na gemeenschap of na harde ontlasting en is helemmal onschuldig.

Een op gang komende miskraam kan ook een oorzaak voor vaginaal bloedverlies zijn.

Verloop

Bloedverlies in de tweede tot vierde maand van de zwangerschap kan het eerste teken van een miskraam zijn. Meestal komt een miskraam na dit eerste bloedverlies binnen een aantal dagen tot paar weken op gang.

Geleidelijk ontstaat menstruatiepijn in de onderbuik en neemt het bloedverlies toe, zoals bij een hevige menstruatie. Binnen enkele uren wordt de vruchtzak met daarin het vruchtje uit de baarmoeder afgestoten. De miskraam heeft dan plaatsgevonden. Meestal verdwijnt vrij snel hierna de buikpijn. Het bloedverlies vermindert ook snel en is vergelijkbaar met de laatste dagen van een menstruatie.

De vruchtzak is herkenbaar als een met vocht gevuld blaasje met een vliezig omhulsel dat gedeeltelijk met roze vlokken is bekleed. Vaak komen ook bloedstolsels vrij, die meer donkerrood en glad zijn. Een stolsel kunt je met je vingers uit elkaar trekken tot er niets van overblijft. Als je twijfelt, bewaar het stolsel dan in een bakje dan kunnen wij het voor je nakijken.

Is het zwangerschapsweefsel volledig uit de baarmoeder gedreven, dan verdwijnen de pijn en het bloedverlies en sluit de baarmoedermond zich weer.

Soms is de miskraam niet compleet, er blijven dan stolsels in de baarmoeder zitten. Het gevolg hiervan kan veel bloedverlies zijn. Als je binnen een uur meer dan 3 maandverbanden vol met bloed verliest dan moet je  met ons contact opnemen.

Soms is een curettage medisch noodzakelijk om het bloedverlies te laten stoppen.

Kans op een miskraam

Een miskraam is een vaak voorkomend en  natuurlijk verschijnsel: bij tenminste 1 op de 10 zwangerschappen treedt een miskraam op.

De kans op een miskraam neemt toe met de leeftijd. Voor vrouwen jonger dan 35 jaar is de kans op een miskraam ongeveer 1 op de 10. Tussen 35 en 40 jaar eindigt 1 op de 5 tot 6 zwangerschappen in een miskraam. Tussen de 40 en 45 jaar eindigt 1 op de 3 en boven de 45 jaar eindigt de helft van alle zwangerschappen in een miskraam.

Eén keer een miskraam betekent meestal geen verhoogde kans bij een volgende zwangerschap op opnieuw een miskraam. Wanneer er echter een aantal miskramen achter elkaar zijn opgetreden, wordt de kans op herhaling hiervan wel hoger.

Hoe kunt je de kans op een volgende miskraam verkleinen?

Als je opnieuw zwanger wilt worden, is het verstandig zo gezond mogelijk te leven.  Gezond leven betekent: gevarieerd eten, geen alcohol drinken, niet roken en geen medicijnen innemen zonder overleg. Toch is het niet altijd te garanderen een miskraam met zekerheid te voorkomen, ook als je je aan deze regels houdt.
Het wordt geadviseerd dat ieder vrouw die (opnieuw) zwanger wil worden om dagelijks een tablet foliumzuur van 0,4 mg te gebruiken.  Foliumzuur vermindert echter niet de kans op een miskraam, maar wel de kans op een kind met een open rug en geldt als advies vanuit de gezondheidsraad voor alle vrouwen die zwanger wensen te worden.

Wanneer bellen?

Het is verstandig om te bellen bij:

  • Hevig bloedverlies

    Als je veel bloed verliest ( 3 maandverband binnen een uur). Zeker ook bij klachten van ‘sterretjes zien’ of flauwvallen. Probeer om wat je verliest op te vangen(soms is het makkelijker om op een emmer te zitten bij heftige buikkrampen en veel bloedverlies). Als je het vruchtje opvangt, dan kunnen  wij kijken hoe het eruitziet en of het compleet is.  Meekijken heeft vaak een positief effect op het verwerkingsproces.

  • Aanhoudendeklachten

    Als je last van krampende pijn en/of zeer fors bloedverlies blijft houden, wijst dit op een incomplete miskraam. Er is dan een restje van de zwangerschap in de baarmoeder achtergebleven. Meestal is dan een (nieuwe) curettage nodig.

  • Koorts

    Koorts (temperatuur >38°C) kan een teken van ontsteking in de baarmoeder zijn. Dus altijd bellen.

  • Ongerustheid

    Als je ongerust bent over het verloop van de miskraam, ook kan je altijd contact opnemen.

Meer informatie is ook te vinden in de folder van  “de verloskundige”.